Thứ tư, 24 Tháng 7 2024 02:29

Một số điểm về nội dung chương trình nghị sự 2023 về đổi mới sáng tạo vì sự phát triển bền vững của Liên hợp quốc

Theo thống kê của Báo cáo Phát triển bền vững toàn cầu của Liên hợp quốc năm 2016 cho thấy trong số 169 mục tiêu cụ thể của chương trình nghị sự 2030, có 14 mục tiêu cụ thể nhắc trực tiếp đến công nghệ. Bên cạnh đó là 34 mục tiêu cụ thể khác liên quan đến các vấn đề thường chỉ được giải quyết triệt để bằng công nghệ hoặc thường được thảo luận dưới góc độ công nghệ và đổi mới sáng tạo. 48 mục tiêu cụ thể liên quan mật thiết đến công nghệ này được phân chia trong bảng dưới đây theo ba tiêu chí nhóm kết quả hướng tới là cải thiện đáng kể hiệu quả công nghệ; tiếp cận phổ cập công nghệ bền vững; và hệ thống đổi mới toàn cầu có hiệu quả để phát triển bền vững.

Bên cạnh các mục tiêu cụ thể trên, trong số 121 mục tiêu cụ thể còn lại, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cũng được coi là một trong rất nhiều công cụ khác nhau để thực thi các mục tiêu. Nếu như nhìn vào 17 mục tiêu lớn trong chương trình nghị sự 2030, không khó để đưa ra những ví dụ sinh động về cách thức mà khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có thể giúp các quốc gia thực hiện các SDG, cụ thể là:

- Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tạo ra các giải pháp để huy động và phân bổ nguồn lực hợp lý, nâng cao năng lực và sản lượng sản xuất, xóa đói giảm nghèo qua đó giúp chấm dứt mọi hình thức nghèo ở mọi nơi (SDG 1).

- Công nghệ mới cũng giúp kết nối nông dân ở các vùng nông thôn với nhà cung cấp cũng như chuyên gia ở các thành phố trên khắp thế giới, từ đó nâng cao được năng suất, chất lượng nông nghiệp. Công nghệ cũng giúp kết nối những người có nhu cầu về lương thực, thực phẩm và những người có khả năng cung cấp chứng, chiến đấu lại nạn đói và giảm thiểu dư thừa thức ăn (SDG 2).

- Các tiến bộ khoa học công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ nano, sinh học tính toán giúp máy móc chia sẻ công việc với các bác sĩ. Các tiến bộ về sản xuất vắc xin hay sinh học tổng hợp như cải tiến công nghệ về DNA, tổng hợp DNA, nhiễm sắc thể, chỉnh sửa DNA, hệ thống không tế bào, kỹ thuật mô, chẩn đoán, nuôi cấy bộ phận cơ thể tạo được những tác động to lớn trong việc cải thiện sức khỏe con người như giúp chẩn đoán chính xác và toàn diện hơn, chế thuốc đặc trị cho từng cá nhân, liệu pháp sinh học mới, sản xuất vắc xin một cách nhanh chóng và có mục tiêu, chữa trị các bệnh hiểm nghèo trên công nghệ gen. Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giúp hình thành các mạng lưới cung cấp dịch vụ y tế tốt hơn, chia sẻ thuốc thang và trợ giúp người nghèo, những người không có điều kiện tiếp cận chăm sóc y tế (SDG 3).

- Dữ liệu lớn (big data), dữ liệu mở (open data) có tiềm năng giúp cải thiện giáo dục STEM, mở rộng nguồn sáng tạo, xây dựng nền tảng giáo dục mở trên nền kỹ thuật số để khuyến khích phát triển cộng đồng khoa học, nhà phát minh, giúp cho trẻ em không có điều kiện đến trường có thể học tập (SDG 4).

- Công nghệ di động và mạng internet cho phép phụ nữ, những người ở vùng nông thôn tiếp cận được hệ thống giáo dục, cơ hội việc làm, dịch vụ chăm sóc y tế, khách hàng cũng như các kiến thức hữu ích, nâng cao nhận thức về quyền của phụ nữ (SDG 5).

- Công nghệ từ năng lượng tái tạo giúp giải quyết vấn đề về nguồn nước, cung cấp phương thức mới trong thu thập dữ liệu các tài nguyên nước, cung cấp, theo dõi nước sạch, xử lý chất thải và rác thải cho các thành phố, đảm bảo sức khỏe con người, cũng như cung cấp được nguồn năng lượng bền vững (SDG 6).

- Công nghệ có khả năng tạo ra các nguồn năng lượng sạch và các phương thức phân phối và tiêu dùng năng lượng một cách thông minh giúp chuyển đổi sang phát triển bền vững, giảm thiểu khí thải, ứng phó với biến đổi khí hậu (SDG7).

- Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giúp mở ra các cơ hội việc làm đặc biệt là cho giới trẻ thông qua tăng cường chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm và tạo ra nền tảng mới cho con người có thể dễ dàng tìm kiếm việc làm. Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cũng hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa xây dựng được năng lực, kiến thức để cạnh tranh trên nền kinh tế toàn cầu (SDG 8).

- Công nghệ cho phép tạo ra các nền tảng, cơ sở hạ tầng cho một loạt hoạt động của nền kinh tế trên internet như chỉnh phù điện tử, thương mại điện tử, giải trí online... (SDG 9).

- Công nghệ mới giúp người dùng có khuyết tật về nghe nói, hay không thông thạo ngoại ngữ có thể tiếp cận các tài liệu, video, truyền hình, giúp họ trong tìm kiếm việc làm (SDG 10).

- Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cung cấp các công cụ quan trắc cải thiện chất lượng môi trường đô thị, công cụ quản lý giúp quy hoạch, tận dụng các không gian công cộng, công cụ quản lý rác thải, chất thải độc hại từ bệnh viện, nhà máy và công cụ quản lý cơ sở hạ tầng, dịch vụ công cho các thành phố (SDG 11).

- Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có thể phát minh ra các công nghệ bảo quản, tái sử dụng thức ăn giúp con người có thể tiêu dùng một cách hiệu quả, bền vững hơn, các công nghệ mới cho phép nông dân sản xuất sạch và bền vững hơn, hạn chế tình trạng vứt bỏ, đốt bỏ các sản phẩm thừa trong quá trình sản xuất nông nghiệp. Đổi mới công nghệ cho phép tăng sản lượng trong nông nghiệp, sử dụng tối ưu tài nguyên đất và giảm thiểu khí nhà kính. Công nghệ mới như blockchain giúp cải thiện khả năng cung cấp sản phẩm cho người tiêu dùng và làm tăng hiệu quả của các mô hình kinh tế hiện có (SDG 12).

- Địa công nghệ tạo ra các triển vọng mới trong theo dõi và ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm thiểu thiên tai (SDG 13).

- Tiến bộ khoa học và công nghệ tạo ra những công nghệ mới để theo dõi dữ liệu thực từ đại dương, bảo vệ các sinh vật biển, giải quyết ô nhiễm từ đất liền vào đại dương (SDG 14).

- Công nghệ thân thiện với môi trường làm giảm thiểu các hóa chất độc hại trong sản xuất nông nghiệp, tránh lạm dụng tài nguyên đất. Đồng thời nâng cao sản lượng nông nghiệp, giảm thiểu áp lực chặt phá rừng làm đất nông nghiệp. Công nghệ theo dõi giúp ngăn chặn tình trạng săn bắn và buôn lậu động vật quý hiếm. Công nghệ sinh học hạn chế sự xâm lấn sinh vật ngoại lai và bảo tồn các sinh vật bản địa (SDG 15).

- Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giúp xây dựng các cơ chế, nền tảng mới giúp các bên liên quan có thể tham gia giải quyết các vấn để của xã hội (SDG 16).

- Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ thay đổi cách thức hợp tác giữa các quốc gia trên thế giới để phát triển đồng thời giúp nâng cao năng lực, giảm khoảng cách về công nghệ giữa các quốc gia (SDG 17).

Có thể thấy, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là tác nhân đột phá nếu được tận dụng một cách có hiệu quả. Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giúp các nước nhảy vọt trong phát triển và thu hẹp khoảng cách giữa các nền kinh tế phát triển công nghệ tiên tiến và các nước đang phát triển, qua đó đảm bảo mọi quốc gia đều có cơ hội để đạt được các SDG. Chính vì thế, không có gì ngạc nhiên khi nói rằng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng vai trò như là một công cụ thực hiện không thể thay thế trong chương trình nghị sự 2030.

Đăng ký nhận email

Đăng ký email để có thể có được những cập nhật mới nhất về tải liệu được đăng tải trên website

Tập san đã phát hành