Giám sát là hoạt động thực hiện việc theo dõi, đánh giá hiệu quả hoạt động, cách thức hoạt động, năng suất hoạt động của các cơ quan, chủ thể có trách nhiệm thực hiện công việc được phân công.

Trong vai trò người giám sát, ĐBDC có trách nhiệm theo dõi sát sao và đảm bảo việc các cơ quan, tổ chức, cá nhân  tuân thủ, thực hiện đúng các nhiệm vụ được giao trong phạm vi hoạt động và trách nhiệm của mình. Người ĐBDC thực hiện việc giám sát thông qua các hoạt động như theo dõi và đánh giá chính sách, giám sát việc lập kế hoạch, giám sát quá trình thực hiện chính sách, giám sát kết quả thực hiện, giám sát việc thực hiện trách nhiệm của cơ quan thi hành.

Có thể nói rằng giám sát là việc người ĐBDC thực hiện việc đánh giá tính hiệu quả và cách thức hoạt động của cơ quan thi hành hoặc chính quyền cơ sở, đảm bảo cơ quan thi hành hoạt động đúng nội dung, chương trình hoạt động và phương thức hoạt động.

Có thể thấy rằng việc giám sát phải đảm bảo việc đánh giá quá trình thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện. Khi thực hiện chức năng giám sát này, người ĐBDC cần tuân thủ nguyên tắc khách quan, hợp pháp, đảm bảo đáp ứng được  lợi ích của cộng đồng, của số đông dân cư. Bên cạnh đó, vai trò giám sát của người ĐBDC phải được thể hiện ngay từ khi xây dựng, hoạch định chính sách, chức năng giám sát của người ĐBDC thể hiện ngay từ khi lập kế hoạch, xây dựng chính sách, tính khả thi, hợp lý, hợp pháp của chính sách đó, đảm bảo việc ban hành chính sách đó là điều tất yếu, thiết thực có lợi cho cộng đồng, cho nhân dân.

Cụ thể như một chính sách ra đời có mang lại lợi ích thiết thực cho dân cư khu vực không, có tạo nên một sự thay đổi không; có xuất phát từ nhu cầu thực tế không; có ảnh hưởng tới sự phát triển chung của cộng đồng không, có yếu tố bất lợi ảnh hưởng tới một số cá nhân hay tổ chức không, cân nhắc giữa lợi ích của một nhóm người và lợi ích chung của cả cộng đồng, xem xét việc ban hành chính sách đó về mặt lợi ích chung có xâm phạm tới nhiều lợi ích riêng lẻ nào khác không. Trên cơ sở đó, cân nhắc việc cho ban hành chính sách nhằm đảm bảo nguyên tắc ưu tiên lợi ích cộng đồng và giảm thiểu tối đa thiệt hại của cá nhân đơn lẻ.

Một vấn đề quan trọng trong việc thực hiện chức năng này là xuất phát từ cái tâm, từ tinh thần trách nhiệm cao nhất của người ĐBDC, điều này không thể hiện chi tiết trong các văn bản quy phạm pháp luật, xuất phát từ thực tế, từ báo cáo số liệu, người ĐBDC luôn đặt lợi ích của đa số lên trên hết, luôn tôn trọng nguyên tắc đảm bảo sự khách quan trong hoạt động giám sát và tôn trọng lợi ích của cộng đồng.

Sau khi đáp ứng được các nhu cầu thiết yếu, đảm bảo được tính khả thi và hợp pháp, chính sách được ban hành cũng là lúc người ĐBDC phải thực hiện chức năng giám sát, đánh giá việc thực hiện chính sách đó. Việc giám sát quá trình thực hiện đòi hỏi người ĐBDC phải theo dõi sát sao quá trình thực hiện chính sách thông qua các kênh thông tin chính thống, thông qua các báo cáo số liệu và bằng những nguồn thông tin của riêng mình, thông qua đội ngũ chuyên gia trong từng lĩnh vực cụ thể. Thậm chí, đôi khi để hoàn thành nhiệm vụ này, người ĐBDC phải đi tới địa bàn cụ thể, xem xét thực tế, lắng nghe ý kiến của cư dân trong khu vực để kịp thời có những kiến nghị cần thiết để kịp thời điều chỉnh những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện. Đôi khi từ việc hoạch định chính sách tới thực tế là một khoảng cách không nhỏ, việc thiếu hụt nguồn lực mà cụ thể là thiếu vốn, về nhân lực có trình độ thực hiện, do đó người ĐBDC luôn phải giám sát sát sao để kịp thời kiến nghị điều chỉnh nhằm đảm bảo cho cơ quan thi hành thực hiện đúng chủ trương, mục đích mà chính sách đó đã đặt ra. Tránh tình trạng cơ quan thi hành tùy tiện thay đổi phương thức thực hiện, thay đổi cơ sở vật chất thực hiện gây ảnh hưởng tới chất lượng, ảnh hưởng tới lợi ích chung của cộng đồng dân cư.

Trong quá trình thực hiện chức năng giám sát, việc xảy ra “va chạm”giữa người ĐBDC đại diện cho cơ quan lập pháp và người thực hiện chính sách (cơ quan hành pháp) là tất yếu, chính vì vậy nhằm đảm bảo được tính đại diện, cũng như chức năng giám sát của mình, người ĐBDC cần phải trang bị thêm những kiến thức chuyên môn cần thiết trong từng lĩnh vực cụ thể, và trang bị thêm những kĩ năng cần thiết như kĩ năng thương thuyết, kĩ năng phân tích, đánh giá, kĩ năng lập luận vấn đề… nhằm đảm bảo thực hiện tốt chức năng giám sát của mình.

Trên thực tế hiện nay, ĐBDC của ta thực hiện chức năng giám sát chủ yếu thông qua việc nghe báo cáo của cơ quan hành pháp, cơ quan thực hiện ở địa phương. Để đảm bảo việc thực hiện tốt chức năng này, tiến tới ĐBDC ở trung ương cũng như ở địa phương cần thiết lập riêng cho mình một đội ngũ giúp việc chuyên nghiệp có kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn trong từng lĩnh vực cụ thể, hoặc có thể thiết lập một mạng lưới cộng tác viên rộng khắp để có những kênh thông tin chính thống, thông tin số liệu chính xác, có như vậy thông tin mà người ĐBDC nhận được mới mang tính khách quan, không bị ảnh hưởng bởi cơ quan thi hành (cơ quan hành pháp), có như vậy việc giám sát mới đạt được hiệu quả cao. Ngoài ra, để đảm bảo việc thực hiện chức năng giám sát một cách tốt nhất, người ĐBDC còn cần phải thường xuyên gần dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân để kịp thời nắm bắt được thông tin, có như vậy việc giám sát được chặt chẽ ngay từ khâu xây dựng chính sách tới việc thực hiện chính sách và nắm bắt được kết quả thực hiện chính sách. Thêm vào đó, người ĐBDC thường xuyên phải đi thực địa, đối với những chính sách liên quan tới việc xây dựng, đầu tư cơ bản, thì việc làm này càng có ý nghĩa.

    Tóm lại, để thực hiện tốt vai trò giám sát của mình, người ĐBDC trước hêt phải hoàn thiện bản thân từ chố hoàn thiện kiến thức quản lý, kiến thức chuyên môn, tiến tới hoàn thiện một số kĩ năng quan trọng như kĩ năng thu thập, xử lý thông tin, kĩ năng thương thuyết, kĩ năng thuyết trình, kĩ năng phân tích số liệu… có như vậy việc thực hiện giám sát mới đạt được hiệu quả cao